ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ

Oι αγωνίες για το πρόγραμμα διάσωσης της οικονομίας κέρδισαν το ενδιαφέρον των πάντων τις προηγούμενες ημέρες και έτσι πέρασε σχεδόν απαρατήρητη η επιχειρούμενη μεταβολή στις διοικητικές δομές του κράτους. Έμεινε στη μνήμη μας μόνο το όνομα του Καλλικράτη, που υποτίθεται σηματοδοτεί την προσπάθεια διοικητικής αποκέντρωσης και συνένωσης. Πέραν των όποιων αντιρρήσεων μπορούν να εγερθούν για το όνομα και τι μπορεί να συμβολίζει, κρισιμότερες είναι οι αντιρρήσεις για τις προβλέψεις της διοικητικής μεταβολής στο κράτος.

Σύμφωνα λοιπόν με το σχέδιο του υπουργού Εσωτερικών, οι δήμοι συγχωνεύονται και ο αριθμός τους περιορίζεται δραστικά, οι νομαρχίες καταργούνται και αντικαθίστανται από τις περιφέρειες και τις γενικές διοικήσεις αυτών. Εκ πρώτης όψεως το σχέδιο μοιάζει σαφές και οδηγεί σε πιο σφιχτή αποτελεσματική διοίκηση. Διεισδύοντας όμως στις προβλέψεις του σχεδίου ο ανεξάρτητος παρατηρητής αισθάνεται πως τα νέα επίπεδα διοίκησης ούτε τόσο απλά είναι, ούτε αυτόνομα από τις παλαιές δομές. Οι νέοι δήμοι κατά τα φαινόμενα θα λειτουργήσουν ως υπερκείμενα ομοσπονδιακά σχήματα των σημερινών δήμων.

Οι σημερινοί δήμαρχοι θα μετεξελιχθούν σε αντιδημάρχους των νέων μεγαλύτερων δήμων, διατηρώντας σε μεγάλο βαθμό τις υφιστάμενες δομές.

Επίσης οι καταργούμενες νομαρχίες θα διατηρήσουν τις δομές διοίκησης ως περιφερειακά διαμερίσματα και οι νομάρχες θα υποκατασταθούν από υποπεριφερειάρχες, οι οποίοι θα εκλέγονται από ψηφοφορία στα όρια της καταργούμενης νομαρχίας. Κάπως και οι περιφέρειες θα αποτελούν ομοσπονδιακά σχήματα των καταργούμενων νομαρχιών.

Επίσης πάνω από τους 14 εκλεγμένους περιφερειάρχες θα υπερίπτανται οι 7 διορισμένοι από την εκάστοτε κυβέρνηση γενικοί διοικητές περιφερειών, οι οποίοι θα συνδέουν την υποτιθέμενη αποκεντρωμένη περιφερειακή αυτοδιοίκηση με την κεντρική διοίκηση του κράτους. Θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος ότι τα επίπεδα διοίκησης επί της ουσίας δεν μειώνονται στο νέο διοικητικό σχήμα, αλλά αντιθέτως αυξάνονται, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και με προφανές αποτέλεσμα την αναίρεση του βασικού σκοπού της μεταρρύθμισης.

Κοινή είναι η πεποίθηση ότι διεθνώς τα σύγχρονα συστήματα διοίκησης για να είναι αποτελεσματικά οφείλουν να είναι λιτά και συγκεκριμένα. Στην περίπτωσή μας δημιουργείται η εντύπωση ότι η επιχειρούμενη διοικητική μεταβολή κατατείνει σε περισσότερα πολιτικά όργανα, σε διάχυση των κέντρων λήψης των αποφάσεων, σε παραγωγή ανώφελης πολιτικής ύλης και εν τέλει σε έλλειμμα αποτελεσματικότητας.

Ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος να γίνουν τα λάθη προηγούμενων μεταρρυθμίσεων στους κρίσιμους τομείς της Παιδείας και της Υγείας. Οι μεγάλες αλλαγές μετά το 1981 στο ΕΣΥ και στα ΑΕΙ κυριαρχήθηκαν από τα στοιχεία του εκδημοκρατισμού και αγνόησαν τα στοιχεία της αποτελεσματικότητας. Γι΄ αυτό και σήμερα βιώνουμε φαινόμενα διάλυσης. Το αυτό μπορεί να συμβεί και με τον «Καλλικράτη». Να κυριαρχηθεί από το στοιχείο της αποκέντρωσης και να χάσει τη μάχη αποτελεσματικότητας. Αν τούτο συμβεί, η συνταγή μπορεί να αποβεί μοιραία και από το όραμα της μεταρρύθμισης να βιώσουμε καθεστώτα διάλυσης.
ΑΝΑΦΕΡΩ ΜΕΡΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
Γαλλία 36.684 Δήμοι με μέσο όρο 1.720 κατ/Δήμο
Ισπανία 8.110 Δήμοι με μέσο όρο 5.430 κατ/Δήμο
Γερμανία 12.431 δήμοι με μέσο όρο 6.690 κατ/Δήμο
Ιταλία 8.101 Δήμοι με μέσο όρο 7.270 κατ/Δήμο
Ευρώπη των 15 χωρών συνολικά έχει 73.012 Δήμους με μέσο όρο 5.200 κατοίκων ανά Δήμο
Και η Ελλάδα σήμερα έχει 1034 ΟΤΑ με μέσο όρο 10.200 κατ/Δήμο.
Είμαστε ήδη ως χώρα σε ...σειρά πληθυσμιακής «υπεσυμπύκνωσης» του μέσου όρου πληθυσμού ανά Δήμο.
Και με την πρόταση των 370 Δήμων θα είμαστε με αναλογία 28.500 κατ/Δήμο.

Τα στοιχεία είναι από α)το περιοδικό ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ,τεύχος 124, σελ 23 και

β)Στην έκδοση-βιβλίο του Υπουργείου Εσωτερικών, Αθήνα 2007 και αλλού.